Deze sticker kreeg een ieder bij de opening
Vandaag, zaterdag 23 november 2024, is het vijftig jaar geleden dat de basisschool aan de Buurterstraat op Marken, De Rietlanden, werd geopend.
Een artikel uit De Telegraaf van zaterdag 19 oktober 1974
Over een paar weken is het feest op Marken.
Nee, u hoeft het niet in uw agenda te noteren. 't Wordt geen folkloristisch feest met mooie klederdrachten en klompendansen.
Eind van deze maand is het feest voor de kinderen van Marken. Want dan trekken ze in hun nieuwe school. Dan kunnen de vier lagere-schoolklasjes, die nu her en der over het vroegere eiland verspreid liggen, ontruimd worden. En dan kan ook' eindelijk het noodschooltje opgedoekt worden, waarin de drie kleuterklasjes sinds jaren zijn ondergebracht.
De nieuwe school op Marken, die ruim drie miljoen gulden kost, ziet er nogal ongewoon uit. De 13 lokalen en de gemeenschapsruimte, die onder 14 stolpdaken schuilgaan. heten in de Markense volksmond nu al,,het bantoedorp". De klassen zijn in groepjes van 4 geplaatst, elk rond een eigen binnenplaatsje, elk met een eigen boom in het midden. Naast de drie kleuterklasjes en de kleutergymzaal is een beveiligde speelplaats voor de kleuters. De grotere kinderen hebben hun eigen grote gymzaal en een eigen speelplaats aan de andere kant van de school.
Een heel bijzondere school qua architectuur, maar ook de inrichting mag er zijn: het nieuwste lesmateriaal in de klassen, in de twee gymzalen alle maar denkbare apparaten. Kortom, een school waar elke Nederlandse gemeente jaloers op zal zijn.
Minder
Marken, wat wil je nog meer? ,,MEER", zegt Markens burgemeester, de heer J. E. de Boer. We hadden liever MINDER gehad. We hadden liever een minder dure school gehad en voor het overgebleven geld b.v. een dorpshuis of sportvelden gekregen. Hou me ten goede, die school is een prachtig bouwwerk. Maar voor een plaats als Marken, een plaatsje met 2010 inwoners is deze school veel en veel te duur. Goed, de school hoeven we niet zelf te betalen. Maar wat dacht u van het onderhoud? Dat moeten we toch maar mooi zelf opbrengen. Nee, deze school is een wrange vrucht, waarin Marken nog vele jaren moet bijten"..
aan
Die drie miljoen kostende vrucht heeft Marken te danken Monumentenzorg. Heel Marken, d.w.z. het hele grondgebied van het vroegere eiland, is een aantal jaren geleden tot beschermd dorpsgezicht verklaard en dat betekent, dat er niets op Marken veranderd, verbouwd of gebouwd mag worden zonder toestemming van Monumentenzorg. Dat betekent, dat er op Marken geen gewone" school volgens de systeembouw mocht komen en ook, dat de oude school, die twaalf jaar geleden gebouwd werd, niet uitgebreid mocht worden.
Viereneenhalf jaar lang is er gepraat over de nieuwe school, die, zo verlangde Monumentenzorg, gebouwd moest worden in een stijl, die aansluit bij de typische bouw op Marken. Toen werd de knoop doorgehakt.
,,Ik heb het helaas niet zwart op wit", zegt burgemeester De Boer.,,Maar op een bepaald moment heeft de regering gezegd: als jullie déze school niet nemen, dan krijgen jullie helemáál geen school".
Marken wordt jaarlijks door 600.000 à 700.000 toeristen bezocht. Maar in tegenstelling tot wat er in het algemeen gedacht wordt, worden de Markers daar geen cent wijzer van. Alleen een paar cafés en souvenirwinkeltjes varen wél bij de stromen (vooral.
buitenlandse) toeristen. Voor de andere bewoners zijn de toeristen alleen maar een last. U hoeft maar een paar uurtjes op Marken rond te lopen en dan begrijpt u WAT voor een last de Markers hebben van de dagjesmensen, die met bussen en boten worden aangevoerd, om eventjes Marken te,,doen". Voor de ramen van de huisjes staan in het seizoen horden nieuwsgierigen naar binnen te kijken, de Markers worden voortdurend op straat door de toeristen aangesproken, worden betast en gefotografeerd. Vooral op ze zondagen is het bar en boos. Als de kerk uitgaat (en de chauffeurs van de toeristenbussen weten precies hoe laat dat is) worden de Markers bij de kerkdeur opgewacht door honderden toeristen met flitsende camera's.
Onderhoud
De school, die de Markers, volgens burgemeester De Boer, min of meer tegen hun zin moesten accepteren, staat er nu. Maar de sportvelden, het dorpshuis, de speeltuin en het medisch centrum waar Marken al jaren om zit te springen, zijn er nog steeds niet. En ook DAT heeft Monumentenzorg op z'n geweten, zegt de burgemeester. Al is het dan indirect.
Burgemeester De Boer:,,Marken heeft jaarlijks drie ton te kort op de gemeentebegroting. Dat komt, omdat het speciale karakter van Marken, zoveel geld aan onderhoud vereist. Per jaar gaat alleen al daarin zo'n 4 à 5 ton zitten. Daarnaast verslindt Openbare Werken nog eens 80 à 90 duizend gulden. We hebben veel sierbestrating, een dure vuilnisophaaldienst dank zij de moeilijke ligging van de huizen en talloze karakteristieke bruggetjes en sloten, die geen functie meer hebben nu Marken geen eiland meer is, maar die wel onderhouden moeten worden. En dan zitten we ook nog eens met een post van 10.000 gulden renteverlies, omdat subsidies voor restauraties door de gemeente moeten worden voorgeschoten. Het komt er dus op neer, dat het in stand houden van Marken de gemeente zoveel geld kost, dat er voor de bewoners zélf niets meer overblijft. We kunnen gewoon geen dorpshuis bouwen en we kunnen geen sportvelden aanleggen, want er is geen geld voor". ,,Begrijp me goed", zegt burgemeester De Boer. Het behoud van het oude karakter van Marken gaat me zeer ter harte. Ik vind Marken prachtig en het doet me genoegen, dat heel Nederland en ook alle buitenlanders, die hier komen, Marken prachtig vinden. Maar ik vind niet, dat het behoud van Markenten koste van de bewoners mag gaan. En het wordt tijd, dat er in Den Haag eens een klein beetje begrip voor dat standpunt komt. Uiteindelijk stromen dáár de deviezen binnen, die de buitenlandse toeristen meebrengen".
,,Als Marken en Volendam er niet meer zouden zijn, dan zou het toerisme in Nederland een geweldige dreun krijgen", zegt burgemeester De Boer.,,WIJ zijn namelijk de grote trekpleisters. Daar mogen ze in Den Haag wel eens over nadenken. En dan mogen ze meteen eens even denken over al dat geld, dat naar ontwikkelingslanden gaat. O, ik vind het prima hoor, dat er aan ontwikkelingshulp wordt. Maar me dunkt, ze zouden toch eerst wel eens even in eigen land mogen rondkijken. Hier op Marken bijvoorbeeld valt nog heel wat te ontwikkelen! Het is toch te gek om los te lopen, dat de mensen hier helemaal niets hebben? Zeker als je bedenkt, dat de meeste bewoners helemaal op Marken zijn aangewezen voor hun amusement. De bevolking is niet wat je noemt rijk, dus de meeste mensen hebben geen auto. En dat betekent, dat ze bijvoorbeeld niet naar Toon Hermans kunnen als die eens in Amsterdam (20 km van Marken) optreedt. Want dan halen ze de laatste bus terug niet meer. En ze kunnen ook niet. naar de film en ook niet naar de opera en ook niet naar een toneelof balletvoorstelling. De mensen moeten hier hun eigen vermaak creëren. En dat doen ze dan ook. Met veel enthousiasme, maar zonder middelen. Er zijn hier dertien verschillende verenigingen op het gebied van sport, cultuur en ontspanning. Al die clubs worden door de bevolking zelf betaald. Maar ja, geld voor een dorpshuis hebben de mensen natuurlijk niet. Dus de toneelclub repeteert in de kerk. En geld voor sportvelden hebben de mensen natuurlijk ook niet. Dus oefenen de 17 voetbalelftallen op weilanden. Dat Marken desondanks in de 2de klasse van de KNVB speelt, bewijst wel dat ze hier niet zo snel klein te krijgen zijn. Maar kunt u zich voorstellen, dat de mensen zo langzamerhand een heel klein beetje hekel hebben gekregen aan Monumentenzorg?"
Apathisch
Burgemeester De Boer heeft .wel eens het gevoel, dat hij een hopeloze strijd voert.,,Je moet er echt voor oppassen, dat je niet apathisch wordt", zegt hij. „Je moet steeds weer bij de ministeries aan de bel trekken. Een hoge functionaris heeft eens tegen me gezegd:,,De Boer, je moet harde acties gaan voeren". Maar daar, geloof ik niet in. Ik ben nog niet zo ver, dat ik met alle Markers in klederdracht naar het Binnenhof marcheer. We leven toch in een democratie? Het moet toch voldoende zijn als ik in Den Haag de problemen uiteenzet? Ze mogen daar toch aannemen, dat ik als ambtenaar niet maar een potje sta te Liegen?
