Marken is een toeristische trekpleister. Een plaats binnen de metropoolregio Amsterdam met aantrekkingskracht op bezoekers uit zowel binnenals buitenland. Het schiereiland trekt, met uitzondering van de huidige situatie rondom corona, jaarlijks honderdduizenden bezoekers. De Eilandraad werkt middels haar werkgroep toerisme nauw samen met de Gemeente Waterland en andere stakeholders zoals ondernemers op Marken. Door samenwerking met direct en indirect betrokkenen wordt gewerkt aan een duurzame toekomst voor het toerisme op Marken.
Huidige situatie
De werkgroep toerisme is in contact met diverse stakeholders die met toerisme op Marken te maken hebben. Marken is een toeristische hotspot doordat het oer-Hollandse elementen en een unieke eilandcultuur heeft die behouden zijn gebleven. Daarnaast is de ligging rondom in water met een verbindingsdijk belangrijk in het versterken van de belevingswaarde.
In de afgelopen jaren zijn, onder andere door middel van het doen van eigen research door de werkgroep, de belangrijkste knelpunten naar voren gekomen. Hieraan is hard gewerkt om tot verbeteringen te komen. Afspraken en beleid zijn onder meer vastgelegd in een aangepast convenant. Dit biedt houvast in het nakomen van afspraken.
Wat willen we bereiken?
Het doel van de Eilandraad aangaande het onderwerp toerisme is een (be)leefbaar Marken. Het toerisme op Marken is in balans en biedt op deze wijze een duurzame meerwaarde voor bewoners, ondernemers, overheid (gemeente) en bezoekers. Dit wordt bereikt door:
• het behouden, vastleggen en stimuleren tot uitdragen van de Marker cultuur(historie) zoals klederdracht, dialect en gebruiken;
• het ondersteunen van het behoud (zowel fi-
nancieel als ook met kennis en ambacht) van cultuurhistorische waarden zoals huizen, bleekjes, boten, gebruiksvoorwerpen;
• het behouden van bepaalde voorzieningen door medegebruik van bezoekers zoals openbaar vervoer, winkels en horeca;
• het faciliteren van levendigheid op het eiland voor bewoners en bezoekers. Zoals met events, musea, ondernemerschap, gastheerschap;
• het behouden van de (verkeer)veiligheid op Marken door het reguleren van verkeersstromen. Bijvoorbeeld door slots voor georganiseerde groepen en parkeerregels voor individuele vervoersmiddelen;
• het ontwikkelen van duurzaam toerisme zodat opbrengsten ervan lokaal en gemeentelijk zijn waarbij natuur en milieu niet worden geschaad.
Hoe doen we dat?
De strategie om hetgeen in de vorige paragraaf is uitgewerkt te bereiken rust op een zestal pijlers:
1. Toerisme is (meer) in balans door een gezamenlijk (bewoners en gemeente) opgestelde toeristische visie en een uitvoeringsprogramma voor Marken. Hierbij worden toeristische druk en draagkracht op Marken gemonitord. Daarnaast dat het belang van de shareen stakeholders in kaart wordt gebracht inclusief welke ondersteuning of faciliteiten zij nodig hebben om gezamenlijke doelen te bereiken.
2. Gemeente Waterland stemt nieuwe ontwikkelingen of wijzigingen in haar beleid af met de Eilandraad. Hierbij zijn de resultaten van de monitoring van de toeristische druk en draagkracht plus de gewenste ontwikkeling tot bewuste toeristische bestemming van Marken leidend. Dit is vastgelegd in een visie en onderdeel van het uitvoeringsprogramma van deze visie op toerisme.
3. Het (aangepaste) convenant dient zo snel als mogelijk door partijen te worden ondertekend en het nakomen van de afspraken wordt, zoals vastgelegd in het convenant, onder meer door gastheren en -vrouwen gecontroleerd op het parkeerterrein
onder leiding van een coördinator.
4. Om de toeristische ondernemers op Marken na afbouw van de coronamaatregelen een boost te geven worden ontwikkelingen (bijvoorbeeld bereikbaarheid door toeristen via onder andere openbaar vervoer vanuit Amsterdam en beleving), acties (bijvoorbeeld marketing en promotie) en knelpunten (individuele vervoersmiddelen zoals e-scooters en privébusjes plus slots voor touroperators) met voorrang georganiseerd of uitgevoerd.
5. De Gemeente Waterland spant zich in om kwantitatieve data (bijvoorbeeld opbrengsten parkeren, input en boetes BOA’s en toeristenbelasting) en kwalitatieve data (bijvoorbeeld input van vrijwilligers informatiepunt haven, gastheren en -vrouwen op het parkeerterrein, de coördinator, signalen van bewoners en ondernemers en/of organisaties) te verzamelen. Deze data worden gedeeld om trends en ontwikkelingen inzichtelijk te maken, beleid te ontwikkelen, uitvoering aan te passen en handhaving te organiseren.
6. De Gemeente Waterland voert een evaluatie uit om het effect van de afspraken in het convenant in kaart te brengen. Conform afspraak past zij haar beleid aan naar aanleiding van resultaten van de evaluatie (bijvoorbeeld handhaving, financieel en fysiek instrumentarium).
Onze opdracht
Een (be)leefbaar Marken met toerisme dat in balans is en een duurzame meerwaarde biedt voor bewoners, ondernemers, overheid (gemeente) en bezoekers.
Hoe organiseren we dat?
Om bovenstaande te realiseren spelen vele verschillende stakeen shareholders een rol. Hieronder is een uiteenzetting gemaakt van vertegenwoordigende partijen uit beide groepen:
• Bewoners (vertegenwoordigd door de Eilandraad);
• De ondernemers op Marken (deels vertegenwoordigd door de Eilandraad en zij verenigen zich gezamenlijk in het najaar van 2021 in een eigen ondernemersvereniging);
• Gemeente Waterland (wethouder en beleidsmedewerker);
• Organisaties en stichtingen op Marken die cultuurhistorie bewaken, vastleggen en zichtbaar maken zoals het Marker Museum;
• Vrijwilligers zoals in het informatiepunt haven, gastheren en -vrouwen op het parkeerterrein;
• Ondernemers van buitenaf die Marken in hun product/dienst aanbieden zoals touroperators en verhuurbedrijven;
• Marketing – en promotieorganisaties die Marken toeristisch bekend maken zoals Stichting Promotie Waterland en Bureau Toerisme Laag Holland;
• Andere overheden of uitvoerende organisaties van de overheid die van invloed zijn op het toerisme op Marken.
Raakvlakken met andere thema’s
• Wonen: zorgen voor instandhouding van cultuurhistorische aspecten bij het bouwen binnen de historische kern Marken om het voor toerisme aantrekkelijk te houden. Daarnaast voorkomen dat woningen onttrokken worden aan de woningvoorraad door de aankoop van een tweede huis voor recreatieve of commerciële doeleinden.
• Mooi wonen op Marken: de kernwaarden van de Marker identiteit overbrengen op jonge gezinnen om hen te overtuigen te blijven of om voor Marken te kiezen.
• Natuur en milieu: voor de beleving van Marken is de natuur een belangrijk onderdeel dat op een duurzaam verantwoorde manier benut dient te worden ten behoeve van zowel inwoners als bezoekers.
• Verkeer: dat er op Marken geen onveilige situatie ontstaat en de aanrijtijd voor veiligheidsdiensten niet wordt verlengd door medegebruik van toeristen van (doorgaande) wegen.
Wat kost het en wat verwachten wij van de Gemeente Waterland?
Afstemming met de Eilandraad van nieuwe ontwikkelingen en wijzigingen in het beleid. De kosten voor het genereren van zowel de genoemde kwantitatieve als kwalitatieve data liggen binnen de verantwoordelijkheid van de Gemeente Waterland.
